Een van de verplichte aspecten die geadresseerd moeten worden in de RI&E is Psychosociale Arbeidsbelasting (PSA) (werkdruk, ongewenste omgangsvormen, agressie en geweld).
Wij signaleren een toenemende aandacht voor dit thema. Niet alleen bij de Inspectie SZW wanneer zij komen controleren maar ook doordat Ondernemingsraden of HR-managers dit agenderen.
Nova Invicta wordt dan ook in toenemende mate ingezet voor aanvullende onderzoeken PSA. Een belangrijk onderdeel daarvan is de werkbeleving waarbij op taakniveau onderzoek gedaan wordt naar belastende- en compensabele factoren. In een dergelijk onderzoek kan ook belasting inzake agressie, intimidatie en ongewenst gedrag worden opgenomen.
Voor zo'n onderzoek kijken wij naar diverse aspecten die een onderlinge samenhang kennen. Deze elementen passen in het model “Arbeidsbelasting” van Van Dijk e.a.
Het arbeidsproces wordt hierbij gezien als een proces met zowel positieve als negatieve effecten voor het welzijn van werknemers. Er worden hierbij vier aspecten onderscheiden die direct of indirect effect hebben op het welzijn van werknemers:
- Inhoud van de arbeid
- Arbeidsomstandigheden
- Arbeidsverhoudingen
- Arbeidsvoorwaarden
Deze aspecten worden weer beïnvloed door de toegepaste technieken en hulpmiddelen, de wijze van organiseren, organisatiegrootte (en –cultuur), en financieel-economische omstandigheden.
Regelmogelijkheden vallen onder de noemer autonomie. Hierbij wordt met name gekeken naar de mogelijkheden die de werknemer heeft om zelf veranderingen aan te brengen in de belastende factoren. Hierbij moet onder meer gedacht worden aan het bepalen van de volgorde en snelheid van het werk, het gebruik van hulpmiddelen etc.
Belastingsverschijnselen zijn alle tijdens de arbeid waarneembare of ervaren indicatoren van belasting en tijdelijke na- effecten die tijdelijk zijn. Voorbeelden hiervan zijn verhoogde hartslag, tijdelijke vermoeidheid, verzuring van spieren etc. Tijdelijk betekent in dit verband dat de verschijnselen niet meer aanwezig zijn na een herstelperiode van bijvoorbeeld een aantal uren of bij aanvang van een nieuwe arbeidsdag.
Belastingsgevolgen zijn de na-effecten met een meer permanent karakter. Dit kunnen zowel positieve als negatieve gevolgen zijn. Positieve gevolgen zijn bijvoorbeeld verbetering van de lichamelijke conditie, vergroting van vaardigheden en kennisvermeerdering. Negatieve gevolgen zijn bijvoorbeeld oververmoeidheid, ziekte en arbeidsongeschiktheid.
Het verwerkingsvermogen, de belastbaarheid, omvat het geheel van lichamelijke en geestelijke kwalificaties van de werknemer die een bepaalde taak uitvoert op een bepaald moment. Dit is ook te omschrijven als het vermogen tot presteren en trotseren. Het gaat daarbij niet alleen om wat iemand kan, maar ook om wat iemand wil. Het verwerkingsvermogen omvat naast de lichamelijke belastbaarheid ook kennis, vaardigheden, motivatie en attitudes. Er is dus sprake van fysieke, cognitieve en emotionele aspecten. Het verwerkingsvermogen is dynamisch en verschilt per individu. Een van de aspecten die hierbij onderzocht kunnen worden is hoe men dit ervaart (subjectieve werkbeleving).
Interviews Subjectieve Werkbeleving
Een dergelijk onderzoek wordt getrapt uitgevoerd. Na een taakobservatie per functiegroep wordt er een enquête uitgezet onder de medewerker
Aansluitend worden er met respondenten van de verschillende functiegroepen persoonlijke interviews gehouden. Deze interviews worden uitgevoerd volgens een door Prevent te Leuven (B) 1] ontwikkelde methodiek.
Bij deze methode worden tijdens de interviews, eerst globaal en vervolgens verdiept tot taakniveau, de belastende en compenserende factoren bevraagd. Deze factoren bevatten ook een aantal ergonomische aspecten die van invloed kunnen zijn op de werkbeleving. De respondenten geven hierbij aan hoe zij het ervaren en beleven. Ook wordt hen gevraagd naar verbetersuggesties.
Het onderzoek wordt dusdanig uitgevoerd dat de vertrouwelijkheid van de verstrekte informatie is gewaarborgd.
[1]Prevent is een van toonaangevende onderzoeks- en opleidingsinstituten in België op het gebied van Arbeidsveiligheid, Gezondheid & Welzijn en Ergonomie. Nova Invicta is sinds 2012 samenwerkingspartner van Prevent.
