Elektromagnetische Velden (EMV), je ziet ze niet, je ruikt ze niet maar EMV kan wel degelijk impact hebben op de gezondheid en veiligheid van medewerkers. Dit omdat ze medische hulpmiddelen en -implantaten kunnen verstoren. Daarom moeten EMV al sinds juli 2016 geïnventariseerd en geëvalueerd worden in arbeidssituaties (RI&E of aanvullende RI&E). …..
Inleiding
Electromagnetische Velden, ofwel EMV, is een verzamelbegrip voor elektrische velden, magnetische velden en elektromagnetische velden.
EMV ontstaan door:
• Opwekking / transport of gebruik van elektriciteit
• Opwarmen materialen door inductie (bijvoorbeeld lassen)
• Draadloos data verkeer
• Etc.
In het moderne leven zijn er zeer veel bronnen van EMV. Bronnen die voor het overgrote deel voor een gezonde mensen geen nadelige effecten hebben. Toch zijn er ook bronnen die voor negatieve gezondheidseffecten kunnen zorgen.
Een deel van deze bronnen worden ook in arbeidssituaties gebruikt. Daarom is de Europese richtlijn 2013/35/EU per 1 juli 2016 vertaald naar aanvullende bepalingen in het Arbobesluit.
Deze wetgeving maakt het noodzakelijk dat er een aantal zaken worden geïnventariseerd. Het lastige is wel dat de “gevoeligheid” van medewerkers bepalend is voor in welke mate we bronnen van EMV moeten classificeren. Voor het inventariseren en evalueren gaat men in de regelgeving uit van een drietal groepen medewerkers:
1. Gezond
2. EMV-sensitief: (over)gevoelig voor EMV
3. Medewerkers met medische implantaten zoals pacemakers of op de huid gedragen medische instrumenten zoals insulinepompen
Medewerkers met een verhoogde sensitiviteit kunnen sneller vermoeid raken, misselijk worden en mogelijk af en toe lichtflitsen zien. Bij medewerkers uit de derde categorie kunnen EMV de werking van het medische hulpmiddel verstoren.
Daarom worden medewerkers met een verhoogde sensitiviteit of medische implantaten of EMV gevoelige hulpmiddelen verzocht om dit te melden. Dan kan er in hun arbeidssituatie/ werkplek specifiek en gericht geïnventariseerd worden.
Meer weten over EMV? Lees dan verder
Elektromagnetische velden zijn statische elektrische, statische magnetische en tijdsafhankelijke elektrische, magnetische en elektromagnetische velden met frequenties tot 300 GHz.
Elektromagnetische velden zijn overal aanwezig waar elektrische ladingen zijn. Elektrische ladingen wekken een elektrisch veld op. Zo is er rond elk stopcontact een elektrisch veld aanwezig. Wanneer er elektrische stroom door de draden vloeit, dus bij verbruik van elektriciteit (bv. als een lamp brandt of een stofzuiger werkt), bewegen de elektrische ladingen en wekken zo een magnetisch veld op.
Er bestaan verschillende soorten elektromagnetische golven: radiogolven, infrarood licht, zichtbaar licht, ultraviolet licht, röntgenstralen, gammastraling. Deze verschillen van elkaar enkel in frequentie. De frequentie bepaalt de specifieke eigenschappen en de toepassing van elektromagnetische golven.
Men gebruikt meestal het woord “straling” voor golven met hoge frequentie, omdat er overdracht van energie plaatsvindt in de ruimte. Elektromagnetische golven van hoge frequentie hebben voldoende energie om de verbinding tussen moleculen te breken. Daarom worden deze ioniserende straling genoemd. Een deel van de ultraviolet stralen, röntgenstralen en gammastralen behoren tot die categorie van ioniserende straling.
Elektromagnetische golven waarvan de energie niet sterk genoeg is om moleculaire bindingen te breken, vallen onder niet-ioniserende straling. Als elektromagnetische golven zich met een lage frequentie voortbewegen, spreken we meestal over elektro magnetische velden. Dat zijn velden tot 300 GHz (GHz staat voor gigahertz, ofwel 1 miljard Hz). De velden afkomstig van kunstmatige bronnen zoals bijvoorbeeld elektriciteit, lasapparatuur, magnetrons, gsm zitten in dat deel van het elektromagnetisch spectrum.
De directe biofysische effecten zijn de effecten op het menselijk lichaam, rechtstreeks veroorzaakt door de aanwezigheid ervan in een elektromagnetisch veld.
De aard van een reactie op blootstelling aan een elektromagnetisch veld hangt hoofdzakelijk af van de frequentie. Dit komt omdat verschillende frequenties op verschillende manieren in interactie gaan met het lichaam. Dit heeft als gevolg dat de effecten van laagfrequente velden niet dezelfde zijn als deze die door hogere frequenties worden opgewekt: laagfrequente velden veroorzaken stimulatie van zenuwen en spieren, terwijl hoogfrequente velden opwarming veroorzaken. Naast de thermische en niet-thermische effecten wordt ook het effect van elektrische stromen in ledematen gezien als directe biofysische effecten.
De indirecte effecten zijn de effecten veroorzaakt door de aanwezigheid van een object in een elektromagnetisch veld, die een gevaar voor de veiligheid of de gezondheid kunnen opleveren, zoals:
het lichaam gedragen medische hulpmiddelen; sterke magnetische velden van een toestel beeldvorming door magnetische resonantie (MRI); het in werking stellen van elektrische ontstekingen (detonators); velden, contactstromen of vonkontladingen; en contactstromen.
Bij het nagaan van wie er schade kan oplopen door de gevaren, moet rekening worden gehouden met alle werknemers op de werkplek. De werknemers die werkzaamheden uitvoeren of apparatuur gebruiken die sterke velden opwekken, zijn het mak- kelijkst te identificeren. Het is evenwel belangrijk rekening te houden met de werknemers die andere taken uitoefenen of met andere apparatuur in de nabijheid werken, maar die ook aan deze velden kunnen worden blootgesteld. In sommige gevallen is het elektromagnetisch veld niet het sterkst bij de positie van de bediener, maar eerder naast de apparatuur. Het is ook belangrijk om aandacht te schenken aan andere personen op de werkplek zoals bezoekers, onderhoudstechnici, contractors en leveranciers.
Dit vraagt concreet om een inventarisatie van medewerkers die mogelijk risico lopen, bronnen en in veel gevallen aanvullende metingen.
En….. specialistische kennis en apparartuur. NIOHS Services beschikt over beiden en heeft inmiddels al tientallen aanvullende RI&E’s uitgevoerd.
